پیش از آغاز بازیهای 2006 دوحه در میان اخبار گوناگون رسانههای ورزشی، خبری درباره استفاده از یک روانشناس کانادایی برای ورزشکاران اعزامی به دوحه به چشم خورد که این خبر با واکنشهای متفاوتی از سوی صاحبنظران و محققان و روانشناسان داخلی مواجه شد.
از میان موافقان برخی این حرکت را سنجیده و به موقع و ضروری یاد کردند و برخی دیگر درباره انتخاب یک روانپزشک کانادایی برای مشاوره به ورزشکاران ایرانی اعزامی به دوحه گله و شکوه کردند.
گروه اخیر بر این باور بودند که خلقیات، فرهنگ، آداب و رسوم ایرانی بویژه در میان ورزشکاران آن هم برای رشتههای متفاوت اعم از گروهی و تیمی و یا انفرادی نیازمند داشتن تجربیات خاصی است که ممکن است در بدو امر یک روانپزشک و یا روانشناس خارجی قادر به شناسایی دقیق این عوامل مهم و سرنوشتساز و تأثیرات آنها بر یکدیگر نباشد.
این گروه از منتقدان با وجود تأکید بر ضرورت استفاده از مشاوران روانشناسی ورزشی بر حضور روانشناس مجرب داخلی برای این مهم تأکید بیشتری داشتند.
آنها بر این باور بودند که عوامل قومی- مذهبی، انسانی و فرهنگی و اجتماعی و حتی سیاسی کشور ما به شدت بر ساختار ورزشی و رفتارهای ورزشکاران و مربیان مؤثر است و به این دلیل کسانی باید در مشاوره و روانکاوی و روانشناسی ورزشی ورزشکاران به ارائه خدمات بپردازند که این عوامل را به خوبی شناسایی کرده باشند.
صرف نظر از مبحث یاد شده، امروزه جهان ورزش با استفاده از نتایج پژوهشی مستند و گسترده، بر لزوم بهرهمندی از مشاوره روانشناس ورزشی برای ورزشکاران و مربیان بویژه در لیگهای برتر به دلیل حساسیت بیشتر این نوع بازیها، تأکید دارد. این گزارش نگاهی به این موضوع مهم روز جهان ورزش دارد که در پی میخوانید:
مطالعات رفتاری- شخصیتی ورزشکاران
ورزشکارانی که در تیمهای ورزشی در مسابقات ملی، منطقهای المپیک و قهرمانی جهان شرکت میکنند نیاز به حفظ آرامش روحی دارند تا بتوانند احساسات، هیجانها، اضطرابها و سرسختی خود را در برخورد با بازیکنان تیم مقابل، داوران مسابقه و واکنشهای مثبت و منفی تماشاگران کنترل کنند.
در هر بازی به سادگی میتوان انواع هیجانها و اضطرابهای ناشی از برد و باخت را در سیمای ورزشکاران و مربیان آن مشاهده کرد.
به طور معمول خواص حضور در مسابقات به گونهای است که اکثر مربیان و ورزشکاران و حتی تماشاگران این نوع بازیها، قادر به کنترل هیجانات درونی خود نیستند و شاید تحت تأثیر این تعاملات، رفتارهایی از خود بروز دهند که با انعکاس مطلوبی از سوی بینندگان این بازیها مواجه نشوند.
در بررسیهای مطالعاتی و تحقیقاتی که در این زمینهها توسط محققان به انجام رسیده نشان داده شده که حضور روانشناس ورزشی دارای صلاحیت در کنار تیمهای ورزشی و جلب اعتماد مربیان و ورزشکاران و ارائه خدمات مناسب به آنها نه تنها از فشارهای روانی میکاهد بلکه بر میزان موفقیت تیمها در فصول مسابقات نیز افزوده میشود.
روانشناسی ورزش
اما روانشناسی ورزشی زیر شاخهای از علم روانشناسی است که حیطه فعالیتهای خود را در پیرامون مطالعه و گسترش راهبردهای یادگیری در ارتباط با تواناییهای حرکتی پایه، تواناییهای جسمانی مهارتهای حرکتی در سنین متفاوت قرار میدهد.
روانشناسی ورزشی با مطالعه ویژگیهای رفتاری، عاطفی و شخصیتی توانسته است خدمت ارزندهای به منظور آماده کردن تیمها برای شرکت در مسابقات ورزشی، کسب موفقیت و وفادار ماندن تماشاچیان نسبت به تیم مورد علاقهشان در اختیار مربیان و ورزشکاران قرار دهد.
این گزارش که چکیدهای از تحقیق یک سیستم پژوهشی شامل دکتر حسین سپاسی و دکتر پریوش نوربخش، دانشیاران دانشگاه شهید چمران اهواز و بابک داوودی کارشناس ارشد تربیت بدنی است به این موضوع مهم میپردازد.